Οίτη: Ηράκλεια - Μονοπάτι Σιδηροδρομικών - Παύλιανη

Ηράκλεια - Μονοπάτι Σιδηροδρομικών (Σ. Σ. Ασωπού)  - Παύλιανη 

08/07/2023

Στόχος αυτής της εξόρμησης ήταν η πεζοπορία μας στο Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών, στην Οίτη. Είναι ένα γνωστό μονοπάτι στο βουνό της Οίτης, το οποίο έχει έναν από τους ομορφότερους δρυμούς της Ελλάδος. 

Τυπική διαδρομή

Το Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών είναι περίπου 5 χλμ (τυπική διαδρομή - 10 χλμ με την επιστροφή) και προσφέρει φοβερές εικόνες της παλαιάς Σιδηρόδρομικής Γραμμής και της γύρω περιοχής,  ανταμείβοντας όσους το περπατήσουν.  Η διαδρομή ξεκινά από τη γέφυρα του Ασωπού ποταμού (κοντά στο χωριό Ηράκλεια, είναι η γέφυρα οδοποιίας που έχει καταστραφεί - οχι αυτή του τρένου) , ακολουθώντας τον αγροτικό δρόμο και ανεβαίνοντας μέχρι που τελειώνει αυτός ο δρομος και ξεκινά το μονοπάτι, παράλληλα με το φαράγγι (σήμανση από τον ΕΟΣ Λαμίας). Μετά από δύο ώρες περίπου, η πορεία ολοκληρώνεται στον εγκαταλειμμένο Σιδηροδρομικό Σταθμό του Ασωπού. 

Θέλοντας όμως να εξερευνήσουμε λίγο περισσότερο τον ορεινό όγκο της Οίτης, σχεδιάστηκε μια δυσκολότερη διαδρομή η οποία θα περιελάμβανε το εν λόγο μονοπάτι όμως θα συνεχίζει σε πορεία προς το χωριό Παύλιανη. 

Ο χωματόδρομος οδηγεί σε κάποιες ιδιοκτησίες / μαντριά και έχει ήπια αναφορική κλίση, έτσι λίγα λεπτά αργότερα μας πρόσφερε απεριόριστη θέα προς τη πεδιάδα με τις καλλιέργειες μέχρι και τον Μαλιακό Κόλπο. Συναντήσαμε και κάποια σκυλιά που δεν μας ενόχλησανε. Λίγα λεπτά αργότερα ακολουθήσαμε τη σχετική πινακίδα και μπήκαμε στο στενό μονοπάτι.

Στα τέλη του 19ου αιώνα που κατασκευάστηκε η σιδηροδρομική γραμμή Κάτω Τιθορέας – Λιανοκλαδίου και συγκεκριμένα στο τμήμα μεταξύ των Σιδηροδρομικών Σταθμών του Ασωπού και της Τραχίνας, η μεταφορά των υλικών και των εργατών γίνονταν με τα ζώα και έτσι χρειαζότανε να κατασκευαστεί ένα ειδικό μονοπάτι για να εξυπηρετήσει αυτές τις ανάγκες. Το μονοπάτι αυτό είναι γνωστό έως σήμερα με το όνομα “Το Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών”.

Θαυμάσαμε τα άγρια βράχια, τις σπηλιές και περάσαμε και μέσα από τούνελ που είχαν κατασκευαστεί για το μονοπάτι αυτό. Λόγο ζέστης, είχαμε πάρει αρκετό νερό μαζί μας γιατί δεν είμασταν σίγουροι ότι θα βρίσκαμε και σε πόση απόσταση από την εκκίνηση! Τις τελευταίες εβδομάδες, έχουν ανέβει οι θερμοκρασίες στις υψηλές τους τιμές - τυπικές του Ιουλίου. Η ανάβαση στη κοντινή σε εμάς Οίτη, ιδανικά προσφέρει αρκετή βλάστηση και δροσιά - τουλάχιστον σε αυτό ευελπιστούμε, σε κάθε περίπτωση, θα μικραίναμε την απόσταση στη περίπτωση της υπερβολικής ζέστης.

Αξιοσημείωτο της διαδρομής στο "Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών" αποτελεί κι η αρχιτεκτονική των πέτρινων κτισμάτων στη σιδηροδρομική γραμμή, όπως οι γαλαρίες, οι σήραγγες και οι γέφυρες που κατασκευάστηκαν εκεί. Από το 1890, που ξεκινήσανε τα έργα, μέχρι το 2018, όπου σταμάτησε να χρησιμοποιείται αυτή η γραμμή - η οποία ένωνε τη Βόρεια με τη Νότια Ελλάδα, δηλ. τον Πειραιά με το Λιανοκλάδι και τη Λάρισα - παρέμεινε ως ένας ζωντανός τόπος άρρηκτα συνδυασμένος της νεότερης σύγχρόνης ιστορίας της Ελλάδας καθώς και της ανοικοδόμησης και της πορείας της χώρας, μέσα σε αυτές τις τελευταίες δεκαετίες. 

Σήμερα, ο ίδιος τόπος κι η εγκαταλειμμένη σιδηροδρομική γραμμή, προκαλούν αναμνήσεις ενός ένδοξου παρελθόντος της Εθνικής Αντίστασης (Ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου κ.α.), των πολέμων αλλά και των δύσκολων και των αθώων εποχών που πέρασε η Ελληνική Κοινωνία, σε περισσότερο από έναν αιώνα διάρκεια ζωής, φτάνοντας στο παρόν.

Από το μονοπάτι μπορούσαμε να δούμε σε χαμηλότερο υψόμετρο από εμάς, τη σήραγγα με το τέλος του τούνελ να βγαίνει στην εντυπωσιακή πετρόκτιστη γέφυρα. Δεν γίνεται κάποιος να μη θαυμάσει τα μεγαλειώδη αυτα έργα που είχαν ιδιαίτερες τεχνικές δυσκολίες για εκείνη την εποχή.

Το Φαράγγι του Ασωπού είναι μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ένα στενό πέρασμα και σύνορο, που σχηματίζουν οι πανύψηλες κάθετες βουνοπλαγιές μεταξύ των βουνών, της Οiτης και του Καλλιδρόμου. Ένα φαράγγι, που οδηγεί τα νερά της Ανατολικής Οίτης στο Σπερχειό ποταμό και μέσω αυτού στο Μαλιακό Κόλπο, δημιουργώντας έναν ξεχωριστό υγρότοπο τεράστιας οικολογικής σημασίας. Το μονοπάτι των Σιδηροδρομικών είναι παράλληλο προς τη σιδηροδρομική γραμμή και το φαράγγι. Η σιδηροδρομική γραμμή έχει πολλές γέφυρες  με γνωστότερες εξ αυτών τη Γέφυρα του Γοργοποτάμου, τη γέφυρα του Ασωπού και τη Γέφυρα της Παπαδιάς. 

Στη διαδρομή ο περιπατητής μπορεί να απολαύσει το άγριο τοπίο με τα βράχια, τις σπηλιές - χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή - σε κάποια σημεία (ιδιαίτερα στις θέσεις που υπάρχουν σκοινιά) διότι το πέρασμα είναι στενό και λόγο του σαθρού εδάφους, υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος. Προφανώς ο ΕΟΣ Λαμίας είχε τοποθετήσει τα σκοινιά σε όσα περάσματα ήταν ριψοκίδυνα. Ακουλοθώντας τη πορεία και τη καλή σήμανση του μονοπατιού, μετά από λίγη ώρα μπήκαμε και συνεχίσαμε να περπατάμε στη σιδηροδρομική γραμμή.  

Φτάνωντας στον Σ. Σ. Ασωπού, είδαμε αρκετά κτίρια - όλα άδεια και εγκαταλειμένα. Τα κτίρια αυτά, πέρα από τον ίδιο τον Σταθμό, χρησιμοποιούτανε και για άλλους λόγους πχ συντήρηση και βοηθητικά κτίρια. Δεν ήταν άθλια κτίρια τουναντίον στεκότανε δυνατά στο πέρασμα του χρόνου κι ας είχαν αδειάσει απο καιρό. Παλιά εκεί υπήρχε αρκετός κόσμος και ζωή από τους κατοίκους των γύρω περιοχών, τους εργαζόμενους και αυτούς που θέλανε να ταξιδέψουν. Γλυκές αναμνήσεις για εμάς που τα είχαμε διασχίσει με τρένο σε παλιότερες εποχές!

Αφήνοντας τον Σ.Σ. Ασωπού κινηθήκαμε πάλι πάνω στις γραμμές του τρένου και συναντήσαμε τη γέφυρα Ασωπού. 

Η γέφυρα του Ασωπού βρίσκεται στη ΧΘ 202,4, ανάμεσα στους εγκαταλελειμένους σήμερα σταθμούς του Ελευθεροχωρίου και του Ασωπού - η διάσχιση της οποίας προκαλούσε δέος και ανέβαζε τους παλμούς μας. 

Αφήνοντας τη γέφυρα, λίγο μετά και στο δεξί μας χέρι, υπήρχε σχετική πινακίδα και σήμανση από τον ΕΟΣ Λαμίας, για το μονοπάτι που θα έπρεπε να ακολουθήσουμε προκειμένου να πάμε στη Παύλιανη. Η σήμανση κι εδώ καλή, αλλά το μονοπάτι ασυντήρητο.

Αρκετή ώρα αργότερα φτάσαμε σε ένα ξωκλήσσι, στο οποίο επιπρόσθετα υπήρχε μεταλλική κατασκευή για σκιά και βρύση με κρύο πόσιμο νερό. Ήτανε ότι έπρεπε για τη πρώτη σοβαρή στάση ξεκούρασης! 

Αφού ξεκουραστήκαμε, συνεχίσαμε να ακολουθούμε τις σχετικές πινακίδες και τη σήμανση του ΕΟΣ για το χωριό Παύλιανη όμως το μονοπάτι ήταν ασυντήρητο, γεμάτο αγκάθια από βάτα και πουρνάρια - σε κάποια σημεία ήτανε και δύσβατο αφού η βλάστηση είχε μπλοκάρει το πέρασμα μας! @Ταλαιπωρία!

Σιγά-σιγά, η βλάστηση άλλαζε καθώς μπαίναμε στο κάτω Παρκάκι της Παύλιανης - οχι το κύριο δημοφιλές πάρκο που αποτελεί ατραξιόν της περιοχής αλλά το απέναντι του - το οποίο πραγματικά δεν είχε πολλά να ζηλέψει από το άλλο! Πλέον κινούμασταν δίπλα από τρεχούμενα νερά και κάτω από τη σκιά μεγάλων δέντρων! Τι ευτυχία είναι να περπατάς στα πάρκα της Παύλιανης! 

Η δροσιά και οι εικόνες της φύσης,μαζί με τις έξυπνες χιουμοριστικές πινακίδες και την ήπια ανθρώπινη παρέμβαση έργων στο χώρο - αποτελούν τη καλύτερη ψυχοθεραπεία που μπορεί κανείς να ζητήσει. Μετά από σχεδόν 6 ώρες πορείας φτάσαμε στη καντίνα που υπάρχει στο Πάρκο της Παύλιανης, ξεκουραστήκαμε, παραγγείλαμε καφέ και περάσαμε πολύ ώρα συζητώντας ευχάριστα!

Έπειτα, έφτασε η ώρα για να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής. 

Μία άποψη για την ονομασία της Παύλιανης αναφέρει ότι το όνομά της το οφείλει στους πρώτους της κατοίκους, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι που πίστεψαν στα διδάγματα του Αποστόλου Παύλου. Πιο πιθανή εκδοχή όμως είναι να οφείλεται σε σλαβική ονομασία. Αρχικά το χωριό ήταν χτισμένο σε μια τοποθεσία με χαμηλότερο υψόμετρο, εκεί περίπου που τώρα βρίσκεται το χωριό Οίτη. Ακολουθήσαμε μια ελαφριά τροποποιημένη διαδρομή περνώντας από το ξωκλήσσι της Αγίας Παρασκευής κι έπειτα συνατήσαμε το ίδιο μονοπάτι με το οποίο είχαμε ανέβει. 

Συνεχίσαμε τη πορεία μας, προς το άλλο ξωκλήσσι της διαδρομής και πλέον είχαμε και αρκετή κούραση από τη πεζοπορική μας προσπάθεια και τον ήλιο με την υψηλή θερμοκρασία! Ο δρόμος της επιστροφής - ίδιος με αυτόν που πεζοπορούσαμε το πρωί - μας έδινε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε σχεδόν εκ νέου όλες αυτές τις εντυπωσιακές εικόνες που υπήρχαν προηγουμένως στη διαδρομή. 

Η συνολική διαδρομή ήταν παραπάνω από 40 χλμ, με 1200 μ Θετική ΥΔ. Ξεκινήσαμε στις 06:53 και επιστρέψαμε 19:28 - από αυτές τις 12,5 ώρες, ο καθαρός χρόνος μετακίνησης ήταν περίπου 11 ώρες, αφού καθίσαμε αρκετή ώρα στο Πάρκο της Παυλιάνης και στο ξωκλήσσι με τη βρύση, που υπάρχει στη διαδρομή. Σίγουρα πολύωρη και μεγάλη διαδρομή - που ΄όμως αξίζει. Υπήρξαν κάποια λίγα επικίνδυνα τμήματα στο Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών και γενικότερη δυσχέρεια της εξόρμησης αποτελούσε το γεγονός πως παρά τη καλή σηματοδότηση, το μονοπάτι ήταν κακοσυντηρημένο - σε κάποια σημεία εώς και δύσβατο λόγο της βλάστησης. Πάραυτα, γυρίσαμε γεμάτοι με θετική ενέργεια από τις εικόνες φυσικής ομορφιάς που αποκομίσαμε από τη διαδρομή.