Δίρφη (Δέλφη, 1743 μ.)

Άγιος Αθανάσιος - Φαράγγι Αγάλης - Πηγή Κράτια - Κορυφή Δέλφη Δίρφυος (1743 μ.) - Καταφύγιο ΕΟΣ Χαλκίδας - Κυκλική Διαδρομή προς Πηγή Κράτια και επιστροφή.

14/05/2022

Η Δίρφυς ή Δίρφη, είναι σημαντική οροσειρά της κεντροανατολικής Εύβοιας. Είναι ένα "μυθικό" βουνό αφού αποτελούσε τον τόπο γέννησης και λατρείας της θεάς Ήρας. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, στη Δέλφη (κορυφή) υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη βασίλισσα των θεών, όπου με βάση την μυθολογία έγινε κι ο γάμος της με τον Δία. 

Η οροσειρά της Δίρφυος οφείλει κατά πάσα πιθανότητα το όνομά της στην παράφραση της ψηλότερης κορυφής τής Δέλφη - η οποία έχει υψόμετρο 1743 μ. Αν πραγματικά ισχύει η άποψη αυτή, τότε Δίρφυ ή Δέλφης - ομόριζο με το όνομα των Δελφών - σημαίνει ο ομφαλός, το κέντρο, ενώ σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, το όνομα του βουνού προέρχεται από τους Διρφύους, μυθολογικά πρόσωπα που απεικονίζονταν με πόδια όφεων και θεωρούνταν δυνατοί και ιεροί, διότι ο όφις θεωρείτο ιερό πρόσωπο.

Η εξόρμηση μας ξεκίνησε από το γήπεδο του Αγίου Αθανασίου - 2 χλμ. περίπου έξω από το χωριό - στους νοτιοδυτικούς πρόποδες της Δίρφυς σε υψόμετρο 260 μέτρων περίπου, πήραμε κατεύθυνση ανατολικά περπατώντας σε χωματόδρομο βρίσκοντας πολύ σύντομα το φαράγγι της Αγάλης στα αριστερά. 

Το φαράγγι έχει μήκος περ. 5 χλμ. και είναι από τα ωραιότερα φαράγγια της Ευβοίας. Πλατάνια, πεύκα, πουρνάρια κι άλλα δέντρα και θάμνοι, υπήρχαν ολόγυρα από τις πλευρές και στον δρόμο. Περάσαμε 5 νεόκτιστα γεφύρια (έργα του 2008) και το νερό που κυλούσε συνόδευε με όμορφους ήχους τις εικόνες που βλέπαμε, όλα μαζί έδιναν μια νότα δροσιάς στη πεζοπορία μας. 

Η ανάβαση συνεχίστηκε σε πετρώδες μονοπάτι κατάφυτο και με εναλλαγές φωτός και σκοταδιού από τα φυλλώματα των δέντρων - από πλατάνια σε πεύκα κι έπειτα σε έλατα. 

Προχωρώντας προς τη Πηγή Κράτιας, το μονοπάτι ήταν σαφές με ήπια ανηφορική κλίση. Πλησιάζοντας την πηγή πατήσαμε σε πλακόστρωτο μονοπάτι σε κάποια σημεία (έργα ανάδειξης χώρου προηγούμενων δεκαετιών) και μόλις φθάσαμε ( περίπου 1 ώρα και είκοσι λεπτά!) κάναμε τη πρώτη μας στάση δίπλα από τη πετρόχτιστη βρύση και κάτω από τη σκιά των πλάτανων.

Αφού κάναμε τη πρώτη στάση, συνεχίσαμε και μετά από είκοσι λεπτά ανηφορικης πορείας συναντήσαμε τον δασικό δρόμο και απολαύσαμε τη θέα προς τα κοντινά όρη Κτυπάς και Κανδήλι. (Το Μεσσάπιο, γνωστό και ως Κτυπάς, είναι βουνό της Στερεάς Ελλάδας με υψόμετρο 1021 μ. Βρίσκεται στον νομό Βοιωτίας στα όρια του με τον νομό Ευβοίας, πάνω από τον πορθμό του Ευρίπου και την πόλη της Χαλκίδας - Το Καντήλιο ή Κανδήλιο ή Καντήλι είναι βουνό της Εύβοιας με μέγιστο υψόμετρο 1246 μ. Βρίσκεται προς το βόρειο τμήμα του νησιού, κατά μήκος των παραλίων του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου. Η ανατολική του πλευρά καλύπτεται από πυκνή βλάστηση, κυρίως πεύκων και Κεφαλληνιακή ελάτη).

Συνεχίσαμε την ανάβαση μας σε ασαφή πλέον διαδρομή κινούμενοι πάντα προς την κορυφή περάσαμε μία επικίνδυνη σάρα καθώς οι κατολισθήσεις είχαν δημιουργήσει στο έδαφος πολύ σαθρές επιφάνειες στις οποίες πατούσαμε επάνω

Ιδιαίτερη εντύπωση έκανε ότι παντού ευωδίαζε η φύση! Άλλοτε μύριζε θυμάρι, ρίγανη, τσάι, άλλοτε από τα δέντρα και το χώμα, καθώς και τα άλλα αρωματικά φυτά, όλα μαζί με τον καθαρό αέρα, δημιουργούσαν ιδιαίτερες κι απολαυστικές οσμές.

Σύμφωνα με την παράδοση, στη Δίρφη φύεται η λαμπηδόνα, μυθικό θαυματουργό φυτό με την μοναδική ιδιότητα να λάμπει τη νύχτα, ενώ την ημέρα δεν είναι ορατό. Όποιος αποκτήσει μια λαμπηδόνα γίνεται πολύ πλούσιος, μιας και ότι αγγίζει με αυτήν γίνεται καθαρό χρυσάφι. 

Ασφάκα (Φλωμίς η θαμνώδης, Phlomis fruticosa)

Η ασφάκα παρότι έχει πλούσια νεκταροέκκριση, είναι ένα από τα λίγα φυτά που οι μέλισσες δεν συλλέγουν το νέκταρ τους και αυτό λόγω του βάθους του καμπανοειδή κάλυκα των ανθών της, εκτός βέβαια από σπάνιες περιπτώσεις στο τέλος της ανθοφορίας της ή σε ευνοϊκές περιπτώσεις καιρικών φαινομένων, θερμοκρασίας και υγρασίας

Λυχναράκι το θαυματουργό

Ανήκει στην οικογένεια των Χειλιανθών (Labiatae) και σε κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει και από μια ονομασία: Φουφουλιά (Τήνος), Φάσσα (Αίγινα), Νεροβαμβακιά (Πελοπόννησος), Μαυρομάργο (Αττική), Μαυρομάρκος (Κύθνος), Αποπουλιά, Λυχναράκι, Οικονομία, Καντηλαναύτρα. Στις Κυκλάδες ονομάζεται Πουπουλιά, στη Μάνη ονομάζεται και Καντηλαναύτρα, γιατί τη χρησιμοποιούσαν για το άναμμα του καντηλιού στα σπίτια και στις εκκλησίες. Μάζευαν τους ξερούς κάλυκες, που μοιάζουν με χωνιά και ανά δύο, αφού αφαιρούσαν το σπόρο από τον ένα, τους τοποθετούσαν ανεστραμμένους πάνω στο λάδι του καντηλιού και τους άναβαν. Η φλόγα κρατούσε αναμμένη όλη τη νύχτα και δεν δημιουργούσε κάπνα. (Περισσότερα)

Κρόκος ο εσχαρωτός (Crocus cancellatus)

Ο κρόκος γνωστός και με τις ονομασίες ζαφορά και σαφράνι είναι φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στον κόσμο. 

Το σαφράν(ι) προέρχεται από τον ύπερο του άνθους του φυτού κρόκος, η επιστημονική ονομασία του οποίου είναι Κρόκος ο ήμερος (Crocus sativus) L. το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Ιριδoειδών (Iridaceae). 

Το είδος περιλαμβάνει πέντε υποείδη, από τα οποία στην Ελλάδα απαντάται το Crocus cancellatus mazziaricus. 

Ζει σε πετρώδεις πλαγιές, πετρώδεις και βραχώδεις θαμνότοπους (κυρίως σε ασβεστόλιθο), ξέφωτα δασών και φρύγανα, στο κατώτερο μέρος της ορεινής ζώνης, μέχρι τα 1500 μ. 

Στην Ελλάδα τον βρίσκουμε στα περισσότερα μέρη της ηπειρωτικής χώρας, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Ιονίου, την Εύβοια, την Σάμο και σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων, όπως την Νάξο, την Κέα και την Ηρακλειά.

Φτέρη

Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά κοινώς όλα τα φυτά που ανήκουν στα Πτεριδόφυτα (Pteridophyta). Η εξάπλωσή της ποικίλλει από τις παραθαλάσσιες ως τις ορεινές περιοχές. Η φτέρη έχει γνήσιες ρίζες, βλαστό και φύλλα, όμως δε σχηματίζει άνθη και, φυσικά, ούτε καρπούς και σπέρματα, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται ως κρυπτόγαμο φυτό. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρια, τα οποία σχηματίζονται σε σποριάγγεια στην πίσω επιφάνεια των φυλλαρίων του σύνθετου φύλλου της. Τα σπόρια αυτά διασκορπίζονται με τον άνεμο και βλασταίνουν εφόσον βρεθούν σε ιδανικές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Ωστόσο, είναι δυνατό να πολλαπλασιαστεί και με κομμάτια των ριζωμάτων της.

Πικραλίδα

Ταράξακος ο φαρμακευτικός (Taraxacum officinale) 

Πικραλίδα - γνωστό ως κοινός δανδελίων (συνήθως αποκαλείται απλά "δανδελίων" [dandelion]. Άλλες ονομασίες του στην Ελλάδα είναι: ραδίκι του βουνού, αγριοράδικο, μαρουλίδα, αγριομάρουλο, πικραφάνα ή πικραφάκη. Είναι ανθοφόρο ποώδες πολυετές φυτό της οικογένειας των Αστερίδων ή Συνθέτων (Asteraceae ή Compositae).

Έχει θεραπευτικές ιδιότητες και είναι βρώσιμο. Ξεκινά την ανθοφορία με κίτρινα μικρά άνθη, τα οποία γίνονται προς ασημί και με την βοήθεια του ανέμου διασκορπίζονται τα σπόρια του προς πολλαπλασιασμό. Στη λαϊκή δεισιδαιμονία, λέγεται ότι αν κάποιος δει ταραξάκον στον ύπνο του, θα έχει κακοτυχία.

Arum italicum (Δρακοντιά)

Κοινές ονομασίες: Δρακοντιά, Δρακόντι, Φαί του φιδιού, Σταφύλι του φιδιού, Καπασούρια, Κατσούλας, Κυκολοθιά, Βουρβός, Italian lords and ladies, Italian Arum, Large Cuckoo Pin 

Τοξικό φυτό που παράγει ένα αιθέριο έλαιο που περιέχει μία δριμεία ουσία, την αροίνη, η οποία είναι χημικώς ασταθής και δηλητηριώδης. Το δηλητήριο όμως αυτό καταστρέφεται με τον βρασμό.

Η αροΐνη που περιέχεται στο φυτό είναι ερεθιστική για το δέρμα και τοξική για το κεντρικό νευρικό σύστημα, με γεύση δηκτική και παρατεταμένα καυστική. Οι δηλητηριάσεις δεν είναι σπάνιες στα παιδιά που τρώνε τις κόκκινες ράγες, οι οποίες έχουν μια κάπως γλυκιά γεύση.

Έχει χρησιμοποιηθεί και για φαρμακευτικούς σκοπούς στην αρχαιότητα. (Περισσότερα)

Ανεβαίνοντας προς τα πάνω, η διαδρομή δυσκόλεψε κατά πολύ ιδιαίτερα λόγο των σαθρών πετρωμάτων και της έντονης ανηφορικής κλίσης. Στα τελευταία έλατα και πριν την εξωδασική ζώνη κάναμε ένα ακόμη μικρό διάλειμμα - αναγκαία λόγο αρκετής ηλιοφάνειας, της κούρασης από τη μέχρι τώρα πορεία κι ως ευκαιρία για λίγη σκιά - πριν βγούμε στο γυμνό του βουνού. 

Τα λιγοστά χιόνια που μοιάζανε με ποτάμι παρέμειναν πεισματικά στη καλοκαιρία - κυρίως στις ρεματιές του βουνού - τελευταίες εικόνες του χειμώνα που πέρασε. Χρειάστηκε να διασχίσουμε μια τέτοια παγωμένη επιφάνεια θέλοντας να προσεγγίσουμε την κορυφή. 

Στη συνέχεια, κινηθήκαμε ανατολικά μέχρι που συναντήσαμε το Δυτικό λούκι της Δίρφυς. Η διαδρομή έγινε ακόμα πιο ανηφορική. Από υψόμετρο, περίπου στα 1700 μ., αντικρίσαμε κάποια διάσπαρτα συντρίμμια που έχουν απομείνει από τη πτώση του πολεμικού αεροσκάφους F-4. (Το ατύχημα είχε γίνει 26/06/2002 σε εκπαιδευτική άσκηση και είχε στοιχίσει την ζωή δυο νέων στρατιωτικών)

Μετά από αρκετή ώρα και κούραση πλησιάσαμε την κορυφή. Ήταν ήδη 4-5 ορειβάτες πεζοπόροι στην κορυφή κι απολάμβαναν την θέα. Ανταλλάξαμε χαιρετισμούς και είπαμε 2 κουβέντες, ατενίζοντας τη θέα - και τι θέα!!! 

Στο βάθος, σαν κόλπος, είναι η παραλία Θαψά Ευβοίας.

Κοιτάζοντας βόρεια βλέπαμε το υπόλοιπο της Εύβοιας, κοιτάζοντας βορειοανατολικά μπορούσαμε να διακρίνουμε τις Σποράδες (Σκόπελο, την Αλόννησο και τη Σκύρο). 

Αγναντεύοντας προς τη νότια κατεύθυνση βλέπαμε την παραλία Θαψά (Πρόκειται για μια από τις ομορφότερες και λιγότερο γνωστές παραλίες της Εύβοιας. Τα νερά της παραλίας είναι καταπράσινα ενώ είναι περιτριγυρισμένη από δέντρα) καθώς και το Ξηροβούνι. (Το Ξηροβούνι είναι βουνό στην κεντρική Εύβοια που αποτελεί προέκταση της Δίρφυος στα νοτιοανατολικά. Σχηματίζεται από μία βραχώδη, επιμήκη, σχεδόν ισοϋψή κορυφογραμμή που εκτείνεται για τρία περίπου χιλιόμετρα με κατεύθυνση Ν/Δ-Β/Α. Η βόρεια του όψη, που βλέπει προς την Δίρφυ, είναι κρημνώδης, ενώ η νότια είναι ομαλότερη. Η υψηλότερη του κορυφή, γνωστή ως Πορτάρης, φτάνει τα 1453 μέτρα σε υψόμετρο και το καθιστά το δεύτερο υψηλότερο σημείο στην Εύβοια μετά την Δίρφυ). 

Δυτικά μπορούσαμε να δούμε μέχρι και τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας. 

13:30 η ώρα πλέον κι είχαμε καθίσει ήδη, περίπου 45 λεπτά - χωρίς να το πολυκαταλάβουμε. Στο διάστημα αυτό, άλλοι πεζοπόροι πλησίασαν προς την κορυφή ενώ κάποιοι από τους προηγούμενους πεζοπόρους είχαν ήδη αναχωρήσει για την επιστροφή. 

Ο στόχος ήτανε να μη γυρίσουμε από την ίδια διαδρομή που φτάσαμε στην κορυφή αλλά να κάνουμε κάτι διαφορετικό - να διευρύναμε την εξερεύνηση του βουνού - δημιουργώντας έτσι μια κυκλική διαδρομή μέχρι τη Πηγή Κράτια κι από εκεί να επιστρέψουμε στον Άγιο Αθανάσιο από την ίδια διαδρομή που είχαμε ανέβει

Έτσι, κατευθυνθήκαμε νοτιοανατολικά στο σημαδεμένο μονοπάτι που ενώνει την κορυφή Δέλφη της Δίρφυς με το καταφύγιο ΕΟΣ Χαλκίδος. Η κλίση ήταν απότομη. Μετά από μιάμιση ώρα φθάσαμε στη βάση του μονοπατιού.

Από τη βάση του μονοπατιού που οδηγεί στη κορυφή

Στην βάση του μονοπατιού έπρεπε να αλλάξουμε πορεία και να κατευθυνθούμε δυτικά ώστε να ακολουθήσουμε τη διαδρομή προς την Πηγή Κράτια. Η διαδρομή δεν είχε καλή σήμανση ενώ μετά τα πρώτα μέτρα άρχισε να γίνεται ανηφορική. Από τα 900 μ περίπου υψόμετρο που ξεκινήσαμε φτάσαμε στα 1300 μ προκειμένου να αποφύγουμε δύσκολα κομμάτια και ρεματιές του βουνού. Περίπου για μία ώρα ανηφορίζαμε τραβερσάροντας στη πλαγιά και στη συνέχεια συνεχίζοντας να κατευθυνόμαστε δυτικά η διαδρομή έγινε κατηφορική με σχετικά ήπια κλίση. 

Η δυσκολία ΄έγκειται κυρίως στο δύσβατο ασβεστολιθικό πεδίο με τις μεγάλες κροκάλες και πέτρες που σε ανάγκαζαν να κινηθείς με προσοχή σε κάθε βήμα, η προηγούμενη κούραση, τα ξεθωριασμένα και μερικές φορές κατεστραμμένα σημάδια του μονοπατιού καθώς οι κατολισθήσεις που είχαν συμπαρασύρει και πολλά βράχια και κλαδιά και δέντρα και που πρόσθεταν έξτρα κούραση στην κατάβαση μας.

Καθ όλη τη διάρκεια της πορείας ο καιρός ήταν φανταστικός - ιδανικός για πεζοπορία και για τη Δίρφυ (!). Ως βουνό, η Δίρφυς δέχεται πολύ χιόνι τον χειμώνα, αποτέλεσμα ανατολικών και δυτικών ανέμων, υετού και προηγούμενων κατολισθήσεων είναι να δυσκολεύει σαν βουνό τους επισκέπτες του τόσο από πλευράς καιρικών συνθηκών (ιδιαίτερα χειμώνα) όσο και από πλευράς εδάφους. Δεν είναι τυχαίο που έχουν συμβεί αρκετά ατυχήματα προς αυτή τη κορυφή και το βουνό.

Από τη βάση του μονοπατιού της κορυφής μέχρι την Πηγή Κράτια χρειάστηκαν τρεις ώρες. Στη συνέχεια ακολουθήσαμε τη διαδρομή προς το γήπεδο του Αγίου Αθανασίου - που ήταν κοινή με το ανέβασμα μας. Όσο πλησιάζαμε προς το τέλος της πεζοπορίας μας - συνειδητοποιήσαμε τον πραγματικό φυσικό πλούτο που έχει αυτό το βουνό, τις όμορφες εικόνες που αντικρίσαμε και πόσο μας φόρτισε με θετικά συναισθήματα αυτή η εξόρμηση. Επίσης, κάναμε μια βόλτα και στη Στενή Δίρφυος - δημοφιλή τουριστικό προορισμό, όπου ανασυντάξαμε τις δυνάμεις μας και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής.