Εδώ και πολύ καιρό προετοιμαζόμαστε για αυτό το εγχείρημα. Ο Γρηγόρης ίσως υποσυνείδητα τα τελευταία 4 - 5 χρόνια... και το τελευταίο εξάμηνο ιδιαίτερα με καθημερινές εντατικές προπονήσεις υψηλού χιλιομετρικού όγκου ανα εβδομάδα. Σ' αυτή τη προσπάθεια, το έργο μου θα είναι η υποστήριξη του φίλου μου στον 8ο Αυθεντικό Φειδιππίδειο Δρόμο, ο οποίος θα διεξαχθεί στις 21 - 25 Νοεμβρίου 2024. Παράλληλα, θα έρθει ένας ακόμη φίλος, ο Γιώργος, ώστε να είμαστε 2 τα άτομα που θα τον υποστηρίξουν, καθώς δεν θα ήταν εύκολο και για εμένα να βγάλω 4 μέρες στο αυτοκίνητο, υποστηρίζοντας τον αθλητή και χωρίς παρέα. Ο αγώνας διοργανώνεται φέτος από τον ομώνυμο αθλητικό σύλλογο και πρόκειται πιθανώς για τον μεγαλύτερο και δυσκολότερο διεθνή αγώνα ανοιχτού δρόμου στον κόσμο. Στην ουσία είναι 2 αγώνες "Σπάρταθλον" μαζί, δηλ. 2 x 246 χλμ = 492 χλμ. ή αλλιώς περίπου 12 μαραθώνιοι δρόμοι (42.195 μ) συνεχόμενοι!
Αγώνας υπεραπόστασης, όχι άδικα, περιγράφεται ως ένας πραγματικός άθλος της ανθρώπινης υπόστασης, αν κάποιος σκεφτεί ότι θα πρέπει να καλύπτονται 5 χλμ./ώρα για 98 ώρες (4 μέρες!) - και μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει συμπεριληφθεί ο χρόνος για ξεκούραση, ύπνο, αποθεραπεία και οτιδήποτε πιθανό αλλά και απρόοπτο, συμβεί μέσα στον αγώνα! Αν ένας αθλητής ο οποίος τερματίζει τον μαραθώνιο δρόμο θεωρείται ότι έχει μια καλή σχετική υγεία και ότι το εγχείρημα του ήταν πραγματικό αξιέπαινο, τότε τι να πούμε για αυτόν που θα τερματίσει τον δυσκολότερο αγώνα ασφάλτου δρόμου στον κόσμο; Εξωπραγματικό, υπεράνθρωπο; Για να τερματίσει ένας αθλητής τον Φειδιππίδειο Δρόμο, απαιτείται εξαιρετικό επίπεδο φυσικής κατάστασης και ψυχικής αντοχής. Πρόκειται για έναν υπερμαραθώνιο σε μια πολύ δύσκολη διαδρομή και επιβάλλεται ο δρομέας να έχει την ικανότητα να διατηρεί υψηλή απόδοση για πολλές ώρες συνεχόμενα, με ελάχιστα διαλείμματα. Ο αθλητής πρέπει να έχει προπονηθεί εντατικά τόσο στη δύναμη και στην αντοχή όσο και στην ανθεκτικότητα των μυών και των αρθρώσεων, καθώς η παρατεταμένη καταπόνηση του σώματος είναι ιδιαίτερα έντονη. Παράλληλα, η προετοιμασία του πρέπει να περιλαμβάνει και πνευματική εκπαίδευση για την αντιμετώπιση της κόπωσης και των ψυχολογικών προκλήσεων που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της πολυήμερης δοκιμασίας. Μόνο οι αθλητές που διαθέτουν ανεπτυγμένη καρδιαγγειακή αντοχή, δύναμη και αυτοπειθαρχία μπορούν να ανταπεξέλθουν επιτυχώς σε έναν τέτοιο αγώνα αντοχής.
Ο αγώνας έχει μήκος 492 χιλιόμετρα και οι δρομείς πρέπει να καλύψουν την απόσταση σε χρονικό διάστημα 98 ωρών, ωστόσο η διαδρομή χωρίζεται σε 6 τομείς με 39 ενδιάμεσους σταθμούς τροφοδοσίας (77 στο σύνολο) και 12 σημεία ηλεκτρονικής καταγραφής των δρομέων που είναι και τα σημεία αποκλεισμού ("πόρτες") για όσους δρομείς δεν τα περάσουν εντός των αυστηρών χρονικών ορίων που έχει καθορίσει η οργανωτική επιτροπή.
Ο Αυθεντικός Φειδιππίδειος Δρόμος έχει ως αφετηρία την Αθήνα και συγκεκριμένα την οδό Ερμού μπροστά από την είσοδο του Αρχαιολογικού Χώρου του Κεραμεικού, πάει στη Σπάρτη, κι έπειτα ακολουθείται η ακριβώς αντίστροφη πορεία και τερματίζει στην Αθήνα - από εκεί που ξεκίνησε! Η διαδρομή ζαλίζει τόσο στο μήκος της - όσο και στο μέγιστο υψόμετρο - πόσο μάλλον αν αναλογιστούμε και την συνολική θετική υψομετρική διαφορά η οποία φτάνει τα εξωπραγματικά 6.479 μ.
Ένα δύσκολο κομμάτι διαχείρισης είναι ο ρυθμός του τρεξίματος σε συνδυασμό με τους 12 σταθμούς ηλεκτρονικής καταγραφής χρόνου και αποκλεισμού των αθλητών. Απαιτείται ένας καλύτερος χρόνος από το πηλίκο της διαίρεσης απόστασης / χρόνου, αφού μέσα σε αυτά τα χρονικά πλαίσια πρέπει να συμπεριληφθούν το τρέξιμο μέσα στη νύχτα, υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, το τρέξιμο με ανηφορική κλίση αλλά κυρίως η προηγούμενη κούραση με συνέπεια έναν χαμηλότερο ρυθμό και φυσικά ο χρόνος για την τροφοδοσία, την ξεκούραση, την αποθεραπεία και τον ύπνο που θα χρειαστεί.
Στην 8η εκδοχή της, για το 2024, θα λάβουν μέρος 62 αθλητές, από 19 χώρες. Όλοι τους αθλητές υπεραποστάσεων και οι περισσότεροι από αυτούς, με συμμετοχές και πρωτιές σε υπερμαραθώνιους δρόμους τρεξίματος και ορεινού τρεξίματος (trail) και άλλους σπουδαίους αγώνες μεγάλων υπεραποστάσεων ανα το κόσμο. Η διαδρομή που έχει σχεδιαστεί με δεδομένα τα εδαφολογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των τόπων από την Αθήνα μέχρι τη Σπάρτη, θεωρείται ως η πιθανότερη εκδοχή της διαδρομής που ακολούθησε ο Φειδιππίδης - αυτό είναι ίσως το πιο κοινό στοιχείο μεταξύ της αρχαίας περιόδου και του σήμερα. Η διάρθρωση του αγώνα περιγράφεται κάτω και είναι η διαδρομή που έχει τελεσθεί πραγματικά από λίγους αθλητές σε όλο το κόσμο. Αποτελείται από 6 επιμέρους τομείς - ο κάθε τομέας με έναν αριθμό Σταθμών Ανεφοδιασμού (τροφοδοσίας) και περίπου 300 εθελοντές θα καλύψουν τις ανάγκες σε αυτούς τους σταθμούς και γενικά τις ανάγκες του αγώνα και με τη συμβολή του Δήμου Αθηναίων και της Ελληνικής Αστυνομίας , μεταξύ άλλων.
Δια μέσου της Ιεράς Οδού διέρχεται το δήμο Αιγάλεω και το δήμο Χαιδαρίου. Ακολουθώντας τη λεωφόρο Αθηνών διέρχεται το δήμο Ασπροπύργου και φτάνει στην Ελευσίνα κοντά στον αρχαιολογικό χώρο. Μέσω της Παλαιάς Εθνικής οδού διέρχεται τη Νέα Πέραμο και φτάνει στα Μέγαρα όπου υπάρχει σημείο ελέγχου. Εδώ έχουμε τους ΣΤΑΝ:
Αιγάλεω 1 - (5,3 χλμ.) & 77 - (484,7 χλμ.)
ΕΛ.ΠΕ. 2 - (13,8 χλμ.) & 76 - (476,2 χλμ.)
Ελευσίνα 3 - (20 χλμ.) & 75 - (470,4 χλμ.)
Λουτρόπυργος 4 - (27,8 χλμ.) & 74 - (462,2 χλμ.)
Νεράκι 5 - (31 χλμ.) & 73 - (459 χλμ.)
Μέγαρα 6 - (39,8 χλμ.) & 72 - (450,2 χλμ.)
Από τα Μέγαρα κατευθύνεται μέσω της Παλαιάς Εθνικής οδού Αθηνών Κορίνθου, περνάει από την Κινέτα όπου υπάρχει κεντρικός σταθμός τροφοδοσίας και ξεκούρασης. Στη συνέχεια περνάει από τους Αγίους Θεοδώρους, φτάνει στον Ισθμό της Κορίνθου. Μόλις φτάσει στα ίχνη του αρχαίου τείχους κοντά στην Κόρινθο κατευθύνεται προς την Κυρα Βρύση, και κλείνει ο τομέας στα Εξαμίλια, όπου υπάρχει κεντρικός σταθμός ξεκούρασης και σημείο ελέγχου. Οι σταθμοί του 2ου τομέα, είναι οι εξής:
Κακιά Σκάλα 7 - (47,5 χλμ.) & 71 - (442,5 χλμ.)
Κινέτα 8 - (54,9 χλμ.) & 70 - (435,1 χλμ.)
Άγιοι Θεόδωροι 9 - (60,6 χλμ.) & 69 - (429,4 χλμ.)
Γέφυρα Motor Oil 10 - (66 χλμ.) & 68 - (424 χλμ.)
Μύλοι Παπαφίλη 11 - (72,9 χλμ.) & 67 - (417,1 χλμ.)
Αρχαίο Τείχος 12 - (79 χλμ.) & 66 - (411 χλμ.)
Εξαμίλια 13 - (86,4 χλμ.) & 65 - (403,6 χλμ.)
Μετά τα Εξαμίλια κατευθύνονται οι δρομείς μέσω των χωριών Σολωμός, Χιλιομόδι, Άγιος Βασίλειος, Αρχαίες Κλεωνές, φτάνουν στην Αρχαία Νεμέα όπου υπάρχει κεντρικός σταθμός τροφοδοσία και ηλεκτρονικής καταγραφής. Οι 5 σταθμοί τροφοδοσίας του 3ου τομέα, είναι:
Σολωμός 14 - (92 χλμ.) & 64 - (398 χλμ.)
Ταβέρνα "Λόγο τιμής" 15 - (98,3 χλμ.) & 63 - (391,7 χλμ.)
Άγιος Βασίλειος 16 - (108,2 χλμ.) & 62 - (381,8 χλμ.)
Αρχαίες Κλεώνες 17 - (113,1 χλμ.) & 61 - (376,9 χλμ.)
Αρχαία Νεμέα 18 - (118,9 χλμ.) & 60 - (371,1 χλμ.)
Φεύγοντας από την Αρχαία Νεμέα οι δρομείς περνούν έξω από τη Νεμέα, περνούν κάτω από την Εθνική Πδό Κορίνθου - Τριπόλεως, περνούν μέσα από τα χωριά Μαλανδρένι, Στέρνα, Λυρκεία, Καρυά, ανεβαίνουν το Λύρκειο Όρος και φτάνουν στην Νεστάνη όπου υπάρχει κεντρικός σταθμός τροφοδοσίας και ηλεκτρονικής καταγραφής. Οι 7 ΣΤ.ΑN - του πιο δύσκολου ίσως τομέα - είναι:
Σταφίδες ΓΕΩΜΠΡΕ 19 - (124,7 χλμ.) & 59 - (365,3 χλμ.)
Μεγάλη Βελανιδιά 20 - (131,1 χλμ.) & 58 - (358,9 χλμ.)
Στέρνα 21 - (139,5 χλμ.) & 57 - (350,5 χλμ.)
Άγιος Δημήτριος / Γιαγιά Παναγιώτα 22 - (145 χλμ.) & 56 - (345 χλμ.)
Καρυά 23 - (154,3 χλμ.) & 55 - (335,7 χλμ.)
Πηγή 24 - (161,5 χλμ.) & 54 - (328,5 χλμ.)
Νεστάνη "Γιώργος Πάνος" 25 - (169,9 χλμ.) & 53 - (320,1 χλμ.)
Μετά τη Νεστάνη ο αγώνας διέρχεται από τα χωριά Λουκάς, Ζευγολατιό, Νεοχώρι φτάνει στην Αλέα Τεγέας, όπου υπάρχει κεντρικός σταθμός τροφοδοσίας και ηλεκτρονικής καταγραφής.
Στον 5ο τομέα της διαδρομής, έχουμε 4 σταθμούς τροφοδοσίας:
Στροφή για Λουκα 26 - (176,2 χλμ.) & Στροφή για Νεστάνη 52 - (313,8 χλμ.)
Ζευγολατειό 27 - (184,7 χλμ.) & 51 - (305,3 χλμ.)
Νεοχώρι Στροφή 28 - (188,5 χλμ.) & 50 - (301,5 χλμ.)
Τεγέα 29 - (193,9 χλμ.) & 49 - (296,1 χλμ.)
Στον 6ο τομέα, οι δρομείς περνάνε το χωριό Καμάρι και μέσω της οδού Τρίπολης - Σπάρτης, έπειτα περνάνε από τα χωριά Μανθυρέα, Αλεποχώρι, Σελλασία, Βουτιάνοι, Κοκκινόραχη και φτάνουν στη Σπάρτη μπροστά από το άγαλμα του Λεωνίδα. Στη Σπάρτη ολοκληρώνεται το 1ο μέρος του αγώνα, υπάρχει κεντρικός σταθμός ξεκούρασης, τροφοδοσίας και ηλεκτρονικής καταγραφής.
Καμάρι 30 - (196,5 χλμ.) & 48 - (293,5 χλμ.)
Μανθυρεα 31 - (199,7 χλμ.) & 47 - (290,3 χλμ.)
Αλεποχώρι 32 - (206,8 χλμ.) & 46 - (283,2 χλμ.)
Ραδ. Σταθμός "Ράδιο Πολιτεία" 33 - (216 χλμ.) & 45 - (274 χλμ.)
Μνημείο Κροκεατών 34 - (219,8 χλμ.) & 44 - (270,2 χλμ.)
Τυροκομείο "Κοπιτας" 38 - (225,4 χλμ.) & 43 - (264,6 χλμ.)
Εκκλησία Σταυρός 36 - (231,4 χλμ.) & 42 - (258,6 χλμ.)
Βουτιανοί 37 - (235,3 χλμ.) & 41 - (254,7 χλμ.)
Κοκκινόραχη 38 - (241,5 χλμ.) & 40 - (248,5 χλμ.)
Σπάρτη 39 - (245,6 χλμ.) - Κεντρικός Σταθμός
Οι ημέρες περνούσαν με μια τεράστια ανυπομονησία, αρκετό άγχος για τα διάφορα θέματα που έπρεπε να διευθετηθούν και πολύ ενέργεια από τη φόρτιση ποικίλων συναισθημάτων. Δεν πρόκειται για έναν απλό αγώνα δρόμου αντοχής - είναι μια κατάσταση που αγγίζει την έννοια της αρχαίας ύβρις - η οποία υπήρχε ακόμη και πριν από το πρώτο ημεροδρόμο, τον Φειδιππίδη. Εδώ, η ανθρώπινη υπόσταση θα αναμετρηθεί ταυτόχρονα με την ίδια την ανθρώπινη φύση, τα φυσικά φαινόμενα με τις ακραίες εναλλαγές του καιρού και το μεταφυσικό ή το ιερό, το θεϊκό στοιχείο. Θα είναι μια μάχη με τη κάθε στιγμή, το κάθε τώρα, μέσα σε αυτόν τον κόσμο, μέσα σε αυτή τη ζωή και το σώμα του κάθε αθλητή. Η ημέρα του αγώνα έφτασε. Το πρωί ήταν ιδιαίτερα ζεστό και γλυκό - για τέτοια ημέρα του Νοεμβρίου. Θύμιζε περισσότερο πρωινό άνοιξης ή καλοκαιριού.. 19 βαθμοί Κελσίου, στις 5 το πρωί! Αφού φάγαμε για πρωινό βρώμη, με μέλι και ξηρούς καρπούς, προετοιμάσαμε ότι τελευταίο χρειαζόταν, ώστε να μεταβούμε στο σημείο εκκίνησης του αγώνα, στον Αρχαιολογικό Χώρο Κεραμεικού. Εκεί οι αθλητές παραλαμβάναν το gps tracking του αγώνα κάτι που έπρεπε να κουβαλάνε μαζί τους συνεχώς, βάση των κανονισμών.
Αθόρυβα μέσα μας κυριαρχούσε μόνο η σκέψη του αγώνα αλλά όχι κάτι συγκεκριμένο επί του αγώνα. Συναντήσαμε μερικούς γνωστούς, τους χαιρετήσαμε και ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες μαζί τους. Οι φιγούρες των αθλητών, ντυμένοι με τα πολύχρωμα ρούχα τους, έλαμπαν καθώς αντανακλούσαν σημεία ρουχισμού τους από τα φώτα, μέσα στο σκοτάδι της αυγής της νέας μέρας. Μια ιδιαίτερη πινελιά στη μαγευτική ατμόσφαιρα ήταν η φιλαρμονική μπάντα του Δήμου Αθηναίων, που έφτασε λίγο πριν την εκκίνηση. Η μουσική τους έδωσε σίγουρα μια ώθηση στην ψυχολογία όλων των συμμετεχόντων, αλλά και σε όλους εμάς που βρισκόμασταν εκεί.
Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε και ακριβώς στις 06:00, οι 59 αθλητές που είχαν σταθεί στη γραμμή της εκκίνησης ξεκίνησαν να τρέχουν και κατέβηκαν τον πλακόστρωτο δρόμο μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, είδαν μπροστά τους την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων κι έστριψαν δεξιά για την Ιερά Οδό προς Αιγάλεω και Χαϊδάρι.
Μέχρι τον πρώτο σταθμό στο Αιγάλεω - στα 5,3 χλμ - σχεδόν οι αθλητές είχαν φτάσει πιο γρήγορα από τα αμάξια των συνοδών που πέτυχαν τη πρώτη πρωινή κίνηση, στον πολυσύχναστο αυτόν δρόμο. Στον πρώτο σταθμό δεν σταμάτησα, αν κάτι χρειαζόταν θα με καλούσε στο κινητό μου τηλέφωνο. Στον δεύτερο σταθμό, που ήταν στα Ελληνικά Πετρέλαια στο 13,8 χλμ. περίμενα τον φίλο μου έχοντας απέναντι ως θεά δύο πολύ αγαπημένα πράγματα για εμένα, τα εργοστάσια και τη θάλασσα. Καθώς γλυκοχάραζε η μέρα, με βρήκε να κοιτάζω τα τεράστια tankers, τις δεξαμενές και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις Ασπροπύργου σ' ένα τεράστιο δρόμο γεμάτο αυτοκίνητα και δίπλα τους, τους αθλητές να τρέχουν.
Απέναντι από τον Σταθμό - στο τοιχίο του δρόμου, έγραφε με μεγάλα μπλε γράμματα: "Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΥΜΦΟΡΑ ΕΙΝΑ ΝΑ ΧΑΣΕΙΣ ΤΗ ΨΥΧΗ ΣΟΥ". Στην ουσία πρόκειται για ένα αρχαίο ρητό μεταξύ άλλων κι από το Ευαγγελιο ως: «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;» (Μάρκ. 8,36). «Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του;» Καίριο το ερώτημα και σε μία εποχή όπως η δική μας στην οποία η έννοια της ψυχής είναι εντελώς εγκεφαλική και διανοητική, εγκλωβίζεται στα συναισθήματά μας και κατά την γνώμη πολλών πεθαίνει μαζί με το σώμα. Η ψυχή είναι μία από τις δύο εκφράσεις της ύπαρξης, του προσώπου του καθενός ανθρώπου όπως μας δημιούργησε ο Θεός. Η άλλη είναι το σώμα. Η παράδοση της Εκκλησίας μας αναφέρει ότι το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή όμως ως το πνεύμα του ανθρώπου, ως το σημείο της ζώσας ύπαρξης δεν πεθαίνει, αλλά προσδοκά την ανάσταση των νεκρών. Ωστόσο στο μυαλό μου ήρθε ο Αριστοτέλης (Αρχαία Στάγειρα, 384 π.Χ. - Αρχαία Χαλκίδα, 322 π.Χ.) που ως αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας μας άφησε το κείμενο "Περί Ψυχής" (σε πολλά μεσαιωνικά χειρόγραφα κι έστω κι αν κομμάτια του πρωτότυπου έχουν χαθεί) - τι θα έλεγε ο Αριστοτέλης για το ταξίδι που ξεκινήσαμε;
Ο τρίτος σταθμός μέσα στην Ελευσίνα δεν μου επέτρεψε λόγο θέσης να παρκάρω κι έτσι κατευθύνθηκα στον 4 σταθμό, τον Λουτρόπυργο, στα 27,8 χλμ. Εκεί είχα αρκετό χρόνο και να ξεκουραστώ και απολαύσω λίγο τον καφέ μου έξω από το αυτοκίνητο αγναντεύοντας τη θάλασσα. Πέρασε ο Γρηγόρης με πολύ καλή ψυχολογία περί της 08:40. Είχαν ήδη σχηματιστεί κάποια γκρουπ δρομέων - ανάλογα δηλ. με τον ρυθμό τρεξίματος που ξεκίνησαν.
Έτσι, συνέχισα κι εγώ, στον επόμενο σταθμό, τον 5ο του 1ου τομέα - το ΣΤΑΝ Νεράκι - στα 31 χλμ. Ο καιρός ήταν φανταστικός για τους δρομείς - τα σύννεφα και η θερμοκρασία ήταν καθαρά φθινοπωρινής περιόδου - για αυτό και κάποιοι αθλητές κινηθήκαν ιδιαίτερα γρήγορα για αρχή ενός πολυήμερου αγώνα.. Στο Νεράκι μπόρεσα και άφησα το αυτοκίνητο ακριβώς απέναντι από τον σταθμό.
Το προηγούμενο απόγευμα, ακινητοποιημένος μέσα στο αυτοκίνητο μου, μέσα στο τεράστιο πλήθος των σταματημένων αυτοκινήτων λόγο της κίνησης από τη παράλυση των συγκοινωνών λόγο της πανελλήνιας απεργίας ένοιωθα δεσμευμένος, φυλακισμένος, ένα κενό και στο μυαλό μου στριφογύριζε συνεχώς η έννοια της ανυπαρξίας. Στον σταθμό αυτό, βλέποντας τους υπερμαραθωνοδρόμους μου ερχόταν στο μυαλό οι λέξεις ελευθερία και ζωή. Ελεύθερος κάποιος να λάβει μέρος στον αγώνα, ελεύθερος να τρέξει και να σταματήσει αλλά επίσης ελεύθερος να αποφασίσει να κάνει την υπερπροσπάθεια του, ακόμη και να θυσιαστεί - ένας πολυήμερος αγώνας δρόμου αντοχής εμπεριέχει πάντα ένα στοιχείο κοντινό με την απώλεια ακόμη και το θάνατο!!
Στα Μέγαρα - στα 39,8 χλμ. - ο σταθμός 6 είχε και την ηλεκτρονική χρονομέτρηση αποκλεισμού αθλητών. Ο σταθμός αυτός ήταν 8,8 χλμ μακριά από τον προηγούμενο και εύκολα μπορούσες να παρκάρεις, αφού ήταν έξω από 2 μεγάλα σουπερμάρκετ. Οι αθλητές που προπορεύονταν - μου έκανε εντύπωση - ότι ανεφοδιάζονταν εν κινήσει - παρά τη μεγάλη διάρκεια του αγώνα, 4 μέρες - προφανώς ήθελαν να έχουν αβάντζα χρόνου για τυχόν καθυστερήσεις που μπορεί να έχουν αργότερα στη διαδρομή τους. Ο Γρηγόρης έφθασε με καλή ψυχολογία και σε λίγα λεπτά ήταν πάλι στον δρόμο.
Μπαίνοντας στον 2ο τομέα της διαδρομής - μετά τα Μέγαρα (6 ΣΤΑΝ) κινήθηκα προς τον 7ο Σταθμό "Κάκια Σκάλα" στα 47,5 χλμ - όμως εκεί - ίσως η χειρότερη θέση σταθμού μέχρι τότε - δεν μπορούσα να παρκάρω κοντά. Ο κανονισμός λέει έως 30 μ. πέριξ του τραπεζιού του σταθμού και πραγματικά δεν μπορούσες να αφήσεις πουθενά το αυτοκίνητο. Έτσι, κινήθηκα προς τον επόμενο σταθμό - το 8 ΣΤΑΝ στη Κινέτα, ο οποίος ήταν στα 54,9 χλμ. από την εκκίνηση.
Αφού πέρασε με ένα πολύ γρήγορο ρυθμό - ήταν συνεχώς μέσα στη πρώτη εικοσάδα αθλητών - τον περίμενα στο 9 ΣΤΑΝ που ήταν οι Άγιοι Θεόδωροι στα 60,6 χλμ, τα οποία προσέγγισε σε 6 ώρες και 15 λεπτά. Ένας πολύ καλός χρόνος - σε κάθε περίπτωση - για 61 χλμ.! Περιμένοντας σε αυτόν τον σταθμό διαπίστωσα πως κάποιοι αθλητές εμφάνιζαν ήδη μια κούραση - σαφώς εδώ μιλάμε για σχεδόν 6 ώρες συνεχούς τρεξίματος από την έναρξη του αγώνα. Παράλληλα, είχα λίγο χρόνο να εξερευνήσω τη παραλία που κρυβόταν πίσω. Τα νερά ήταν πεντακάθαρα και αφού χάρηκα ιδιαίτερα την επαφή μου με το φυσικό τοπίο κι αντάλλαξα μερικές κουβέντες με έναν μοναχικό ψαρά, ξαναβγήκα στον δρόμο και περίμενα τον Γρηγόρη κι αφού συναντηθήκαμε, κινήθηκα προς την επόμενη περιοχή.
Έφτασα στον Σταθμό 10 "Γέφυρα Motor Oil" στα 66 χλμ της διαδρομής και περίμενα τον αθλητή ο οποίος πέρασε πάλι με έναν πολύ καλό ρυθμό και δεν ζήτησε τίποτα. Κάποιοι άλλοι αθλητές δεν είχαν καν support, κάποιοι είχαν ολόκληρο support crew - ακόμη και αυτοκινούμενο τροχόσπιτο! Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχα ήδη γνωρίσει 3-4 άτομα που υποστήριζαν με αυτοκίνητο έναν αθλητή δικό τους, που συμμετείχε στον αγώνα - πολλές φορές συγγενής ή σύντροφος τους. Οι γνωριμίες είναι πάντα ενδιαφέρουσες, "από όλους έχεις να μάθεις αν έχει ανοικτά τα αυτιά σου" λέει συχνά ένας φίλος μου.
Στη συνέχεια, προχώρησα παρακάτω στον Σταθμό 11, "Μύλοι Παπαφιλη" στα 72,9 χλμ. - ένα ακόμη εργοστάσιο αφού περάσεις τα διυλιστήρια μετά την κοινότητα των Αγίων Θεοδώρων στο Καλαμάκι Ισθμίας. Η διαδρομή από τον Σταθμό 2 έως τον Σταθμό 11 ακολουθούν μια παραθαλάσσια πορεία - η αλήθεια είναι πως ζήλευα τους αθλητές που έτρεχαν σε αυτά τα μέρη, ήταν πραγματικά μια πανέμορφη διαδρομή και μια εξαιρετική ημέρα μέχρι τώρα!
Η συνέχεια ήταν παρόμοια σε κάθε σταθμό που μπορούσα περίμενα τον φίλο μου. Μεταξύ σταθμών, έβρισκα χρόνο να εξερευνώ τα μέρη που περνάγαμε και να ανακαλύπτω μερικές φορές όμορφες εικόνες - ιδιαίτερα στα μέρη που ήταν παραθαλάσσια. Πέρασα από μια μικρή παλαιά γέφυρα του Ισθμού και κινήθηκα προς τον σταθμό 12, στο 79 χλμ, στο "Αρχαίο τείχος", - ο οποίος όμως δεν ήταν διακριτός εύκολα κι έτσι από λάθος μου - που δεν έστριψα εγκαίρως δεξιά, φορτώθηκα επιπρόσθετα 6 χλμ παραπάνω - μικρό το κακό! Επίσης, σε εκείνο τον σταθμό φύσαγε δυνατά πλέον.
Στον αγώνα αυτό έτρεχε κι ένας φίλος Ιάπωνας ο οποίος έχει έρθει πολλές φορές στην Ελλάδα για να τρέξει σε υπεραποστάσεις όπως το Σπάρταθλον και τον Φειδιππίδειο Δρόμο - όπως έμαθα αργότερα ήταν μια θρυλική μορφή στο δρομικό κίνημα και τους αγώνες υπεραποστάσεων και τον βρήκα στον 13 Σταθμό, στα "Εξαμίλια" στα 86,4 χλμ. Όπως μου είπε είχε εγκαταλείψει πριν 30 χλμ. Ήδη μέχρι τότε υπήρχαν 3-4 εγκαταλείψεις. Εν τω μεταξύ, ο φίλος Ιάπωνας δρομέας ύστερα από πρόταση του Γρηγόρη, δέχθηκε και ήρθε μαζί μου ως support crew του Γρηγόρη. Άλλο που δεν ήθελα κι εγώ αφού πλέον θα είχα παρέα από τον σταθμό αυτό κι έπειτα. Αφού είχαμε περάσει τον τελευταίο σταθμό του 2ου τομέα, μπήκαμε στον 3ο τομέα της διαδρομής και κινηθήκαμε προς τον Σταθμό 14 "Σολωμός" στο 92 χλμ. Στον Σταθμό 15, στα 98,3 χλμ της διαδρομής - στη ταβέρνα "λόγο τιμής" είχα ήδη κάνει χώρο στο αυτοκίνητο ώστε να χωρέσει ένα άτομο ακόμη - τον Γιώργο που θα βρίσκαμε αργότερα.
Λίγο μετά τις 5 και 11 ώρες μετά τον αγώνα είχαμε διανύσει σχεδόν 100 χλμ. - όλα βαίνανε όπως έπρεπε και η ψυχολογία όλων μας ήταν πολύ καλή. - σε κάθε περίπτωση όμως, είχε αρχίσει ήδη να σκοτεινιάζει, αφού η δύση του ηλίου και τα σύννεφα έκαναν το τοπίο λίγο πιο φθινοπωρινό... σαν μια καταθλιπτική Δευτέρα στο τέλος ενός Σεπτέμβρη - μαζί με αυτό κατέβαινε και η θερμοκρασία περιβάλλοντος - πλέον αισθανόμασταν το κρύο όλο και πιο έντονα.
Στα 108,2 χλμ. βρισκόμαστε στον Σταθμό 16 στο χωριό Άγιος Βασίλειος. Ο καιρός έχει κρυώσει και έχει σκοτεινιάσει ήδη. Εγώ με τον Ιάπωνα φίλο βρήκαμε χρόνο για ένα τσάι σε τοπική καφετέρια ώστε να φορτίσουμε και το κινητό μου. Από τον Σταθμό Άγιο Βασίλειο φύγαμε περίπου στις 19:00, 12 ώρες λοιπόν και σχεδόν στα 109 χλμ. Έπειτα, μίλησα και με τον Γιώργο ο οποίος θα μας συναντήσει σε σταθμό στα 145 χλμ της διαδρομής - κάπου εκεί - δηλ. σε 30 χλμ. περίπου κι άρα σε 4 - 5 ώρες, υπό ευνοϊκές προϋποθέσεις. Σκεφτόμουν ότι η καλή προσπάθεια του Γρηγόρη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αυτοπειθαρχία και τη καλή διάθεση που έχει και που προσπαθεί να κρατά πάντα σε υψηλό επίπεδο.
Στον Σταθμό 17, στα 113 χλμ στις "Αρχαίες Κλεωνές", είχαμε ήδη αρκετό σκοτάδι και πολύ χαμηλή θερμοκρασία και ενώ ο Γρηγόρης είχε καλύψει ήδη αρκετά μεγάλη υψομετρική διαφορά - γνωρίζαμε όμως από πριν ότι οι μεγάλες αναβάσεις θα ήταν κατά τις επόμενες ώρες, στη διάρκεια της νύχτας, στον 4ο τομέα, από την Αρχαία Νεμέα στη Νεστάνη.
Έτσι φτάσαμε στον Κεντρικό Σταθμό 18, του 3ου τομέα, στη Αρχαία Νεμέα, στο 118,9 χλμ., όπου κι εδώ υπάρχει ηλεκτρονική καταγραφή του χρόνου κι αποκλεισμός αθλητών. Ο σταθμός αυτός πρόσφερε πολύ καλό φαγητό όπως πίτες, σούπες και μακαρόνια κ.α. και ευτυχώς ήταν σε εσωτερικό χώρο, συγκεκριμένα στο 1/θ Νηπιαγωγείο Αρχαίας Νεμέας. Αφού ο φίλος μου έφαγε και ξεκουράστηκε λίγο, εξοπλίστηκε με ένα ελαφρύ jacket και συνέχισε τη προσπάθεια του.
Ο κάθε Σταθμός Ανεφοδιασμού ήταν πχ 4 - 9 χλμ μακριά και στα μάτια μου φαινόταν ότι ο κάθε αθλητής έπρεπε να κάνει επανεκκίνηση όλων των δυνάμεων του για να συνεχίσει... κατά κάποιο τρόπο, ότι ήταν ένας αγώνας μεγάλης διάρκειας με τόσες κι ακόμη περισσότερες εκκινήσεις από τον αριθμό των σταθμών... Σε κάθε σταθμό, ο αθλητής έπρεπε να αφήνει τη ζεστασιά και το φαγητό του σταθμού και να συνεχίζει τη προσπάθεια του - εφόσον μπορούσε - σε δύσκολες ανηφόρες, με κρύο αέρα κλπ. - ο αθλητής ξεκίναγε συνεχώς, εκ νέου ! Έτσι φαινόταν στα μάτια μου.
Όταν έφτασα στον σταθμό 19 - στο 124,7 χλμ. της διαδρομής - έξω από το εργοστάσιο "Σταφίδες ΓΕΩΜΠΡΕ", είδα μια παρέα φίλων που κρατούσαν έναν άκρως φιλικό σταθμό σε ένα πολύ ήσυχο σημείο της διαδρομής όπου επικρατούσε το σκοτάδι της νύχτας και η υψηλή υγρασία. Σχεδόν 125 χλμ. σε 15 ώρες και 40 λεπτά, για τον φίλο μου τον Γρηγόρη σε μια διαδρομή που θα γίνει ακόμα πιο δύσκολή από εδώ και πέρα. Ο ουρανός ήταν ξάστερος σε αρκετά του σημεία και τα αστέρια λάμπανε, το κάθε ένα με τη δικιά του ισχύ... αλλά είχαν δυνατό φως, άλλα με πιο ανίσχυρο φως κι άλλα ίσα που φαίνονταν. Μου έκαναν πολύ εντύπωση τα αστέρια του ουρανού σε αυτόν τον σταθμό - λες και τα έβλεπα πρώτη φορά!
Ο επόμενος Σταθμός 20, ήταν στη θέση "Μεγάλη Βελανιδιά" κι όταν φθάσαμε εκεί υπήρχε αναμμένη φωτιά κάτω στο χώμα και κάποιες επιλογές από φαγητό όπως φακές,. κοτόσουπα, αυγό, πατάτα κ.α. Εκεί περιμέναμε τον Γρηγόρη κι όταν έφθασε είχε τα πρώτα εμφανή σημάδια κούρασης αφού είχε ήδη διανύσει πάνω από 131 χλμ. της διαδρομής. Επίσης, ο φίλος Ιάπωνας ήταν κι αυτός κουρασμένος από τη δικιά του προσπάθεια. Ο Γρήγορης ξεκουράστηκε για 2-3 λεπτά και συνέχισε τη προσπάθεια του, όπως ανέφερε "σταθμό - σταθμό" αλλά ενώ αυτός είπε "σταθμό - σταθμό" εγώ άκουσα "Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα."
Ο επόμενος σταθμός, ο 21, ήταν στο χωριό Στέρνα, στο 139,5 χλμ της διαδρομής και μπροστά από τον προαύλιο χώρο του καφενείου του χωριού. Εκεί, σχεδόν κάθε αθλητής που πέρναγε εμφάνιζε έντονα σημάδια κόπωσης. Πολλοί δρομείς έκατσαν για λίγο σε τραπέζι να κοιμηθούν. Το ίδιο κι ο Γρηγόρης, ξάπλωσε για 25 λεπτά κι όταν σηκώθηκε είχε ανεβασμένο ηθικό κι ήταν έτοιμος να συνεχίσει. Εκεί βρήκαμε χρόνο κι εμείς να καθίσουμε σε κανονικό τραπέζι και συναντήσαμε και τον Γιώργο που ήρθε και μας βρήκε και πλέον γίναμε 3 οι φίλοι που θα ακολουθούσαμε τον Γρηγόρη στη προσπάθεια του.
Στον σταθμό 22, "Άγιος Δημήτριος/Γιαγιά Παναγιώτα", στο 145 χλμ. της απόστασης, γνωρίσαμε την ομάδα που κράταγε τον σταθμό τροφοδοσίας - ήταν ο Κώστας, ο Νίκος κι ο Γιωργος απο τους Μαραθωνοδρόμους Αργολίδας. Ο Κώστας εξ αυτών είχε φοβερές γνώσεις για τα αστέρια και μου έκανε μια ενημέρωση για τον έναστρο ουρανό που βλέπαμε εκείνη τη στιγμή! Σκεφτόμουν πριν από 2-3 σταθμούς πόσο εντύπωση μου έκαναν τα αστέρια και να που λίγη ώρα αργότερα είχα έναν ερασιτέχνη αστρονόμο να μου δίνει πληροφορίες, πορείες και αραβικά ονόματα αστερισμών! Πραγματικά αξίζουν πολλά μπράβο και σε όλους τους εθελοντές του αγώνα αφού το κρύο και η υγρασία δημιουργούσαν πολύ δύσκολες συνθήκες και οι εθελοντές ήταν πολλές ώρες στα πόστα τους! Λόγο της γεωμορφολογίας της διαδρομής, σε αυτόν τον σταθμό αποχωριστήκαμε τον Γρηγόρη για κάποιες ώρες - τον αφήσαμε χωρίς υποστήριξη στον σταθμό 23 στη "Καρυά" στο 154,3 χλμ και τον σταθμό 24, τη "Πηγή" στο 161,5 χλμ. και θα τον βρίσκαμε ξανά στον Κεντρικό Σταθμό 25, τη "Νεστάνη" στο 169,9 χλμ του Φειδιππίδειου Δρόμου κι αρκετές ώρες αργότερα. Μέχρι στιγμής αυτή θα ήταν και η πιο απαιτητική διαδρομή, 25 χλμ συνεχόμενης ανηφόρας μέσα στη παγωμένη νύχτα. Με διαφορά ήταν το πιο δύσκολο τμήμα όλου του αγώνα. Αφήσαμε τον Γρηγόρη γνωρίζοντας πως θα έπαιρνε τηλέφωνο αν κάτι χρειαζόταν και ξεκινήσαμε για τη Νεστάνη. Εκεί όταν φτάσαμε στο Πολιτιστικό κέντρο της Νεστάνης, είχε φαγητό και κυρίως ήταν ένας ζεστός χώρος που μπορούσες να ξαπλώσεις. Εκεί, βρήκαμε τον χρόνο να ξεκουραστούμε κι εμείς και να γνωρίσουμε και το χωριό λίγο καλύτερα το επόμενο πρωί! Ο Γρηγόρης ήρθε στις 0720 το πρωί. Δεν μπορούσα να φανταστώ μέχρι τότε, πόσο δύσκολο είχε γίνει το εγχείρημα μόλις 25 ώρες από την έναρξη του. Ζήτησε να του αφήσουμε 30 λεπτά για ύπνο - πλέον σήμερα θεωρώ πως έπρεπε να είχε μείνει περισσότερο εκεί.
Λίγο πριν της 9, όλοι μας είχαμε φύγει από τον Κεντρικό Σταθμό της Νεστάνης (25) για να μεταβούμε στον επόμενο Σταθμό, τον 26, "Στροφή για Λουκα" στα 176,2 χλμ της διαδρομής, του 5ου τομέα "Νεστάνη - Αλέα Τεγέας". Οι ώρες τρεξίματος τη νύχτα ήταν πολλές με πολύ κρύο και πολύ υγρασία μέσα στο βουνό. Στον σταθμό 26, φύσαγε αρκετά και πολλά σύννεφα έκρυβαν τον ουρανό!
Ο επόμενος σταθμός ήταν ο 27, το "Ζευγολατειό" που είναι ορεινό χωριό της Αρκαδίας, χτισμένο στις πλαγιές του όρους Κτενιάς σε υψόμετρο 650 μέτρων και στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου της Τρίπολης. Εκεί καθίσαμε αρκετή ώρα, γνωρίσαμε τον υπεύθυνο του σταθμού, τον κ. Βασίλη με τον οποίο πέρασε ευχάριστα η ώρα και ο οποίος διαχειριζόταν τον σταθμό που ήταν και κοινοτικό κέντρο - δηλ. κλειστή αίθουσα. Κάποια στιγμή είδαμε ένα περιπολικό της αστυνομίας με τον γνωστό μπλε φάρο και μπροστά του τον πρώτο αθλητή του αγώνα, ο οποίος είχε πάει στη Σπάρτη και γύρναγε! Σαστίσαμε με την ευεξία και τον γρήγορο ρυθμό που είχε. Μετά από λίγο φάνηκε και ο Γρηγόρης και εκεί βρήκε την ευκαιρία να ξαπλώσει για 10 λεπτά κι έπειτα συνέχισε τη πορεία του. Στον δρόμο για τον επόμενο σταθμό η συζήτηση των 3 φίλων που ήμασταν μέσα στο αυτοκίνητο είχε να κάνει με τον Ρώσο, την αθλητική επίδοση και τα όρια, το «Εὖ ἀγωνίζεσθαι», την πειθαρχία του αθλητή και άλλα τέτοια.
Ο επόμενος σταθμός, 28, "Νεοχώρι Στροφή" ήταν στο 188,5 χλμ και μόλις 3,9 χλμ από τον προηγούμενο, πάραυτα φάνηκε και σε εμάς και στον Γρηγόρη ως μεγαλύτερη απόσταση. Μιλούσαμε μαζί του συχνά κι ότι ζητούσε προσπαθούσαμε να του το έχουμε έτοιμο ώστε να μη καθυστερεί. Η αλήθεια είναι πως είχαμε αγχωθεί αρκετά καθώς δεν ξέραμε πως ήταν το μοναχικό του βράδυ κατα την ανάβαση του βουνού κι αν τον υποστηρίζαμε όπως θα επιθυμούσε - σε καμία περίπτωση δεν εξέφρασε κάποιο παράπονο - πάραυτα η απορία μας ήταν αυτονόητη. Βρήκα κι εγώ την ευκαιρία να αποτυπώσω μερικές φωτογραφίες, ειδικά απο αρχαία μνημεία και εκκλησίες, που αρέσουν στη Νίκη. Είχε φτάσει μεσημέρι και ο ήλιος όχι μόνο δεν είχε ζεστάνει τα σώματα μας, τουναντίον, είχε σκοτεινιάσει ο ουρανός.
Έπειτα ο αθλητής έφτασε στην Αλέα Τεγέας, στον Σταθμό 29, στο 193,9 χλμ - εκεί υπήρχε και η καταγραφή χρόνου για τον αποκλεισμό αθλητών. Η Αλέα είναι ημιορεινός οικισμός που βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Τρίπολης-Σπάρτης (ΕΟ 39), ανάμεσα στα χωριά Στάδιο και Κερασίτσα και απέχει, περίπου, 10 χλμ. νότια της Τρίπολης. Εκεί, υπήρχε σταθμός με αίθουσα για ξεκούραση και κάποιες επιλογές σε φαγητό. Στον Σταθμό αυτό, όπως και σε άλλους, ο Γρηγόρης βρήκε γνωστούς τους - που τους είχε γνωρίσει σε παλιότερη διαδρομή. Αφού ξεκουράστηκε πολύ λίγο, συνέχισε τη πορεία του προς τη Σπάρτη η οποία ήταν 50 - 52 χλμ. μακριά μας.
Μπαίνοντας στον 6ο τομέα και τελευταίο της διαδρομής Αθήνας - Σπάρτης, ο πρώτος σταθμός που συναντήσαμε ήταν το ΣΤΑΝ 30, "Καμάρι", στο 196,5 χλμ. Ήταν ο πιο φιλικός και ενθαρυντικός σταθμός από όλους που είχαμε δει μέχρι τώρα! Παρα τις μουντές καιρικές συνθήκες, είχαν βάλει ένα δυνατό ηχείο και έβαζαν μουσική ανάλογα με τη χώρα προέλευσης του αθλητή που πέρναγε από τον σταθμό τους! Είχανε τόση καλή διάθεση και πότε - πότε χορεύαν και άλλες φορές φωνάζαν "μπράβο" για να δώσουν τη δύναμη στους δρομείς να συνεχίσουν! Για τον Γρηγόρη επιλέξαν ένα τραγούδι του Ματθαίου Γιαννούλη - σίγουρα "ανεβαστικό"!!! Νομίζω ότι για λίγα δευτερόλεπτα ξεχάσαμε τι κάναμε και που ήμασταν!
Αφού αφήσαμε πίσω μας το Καμάρι (30), συνεχίσαμε προς τον σταθμό 31, τη Μαρυνθέα, στο 199,7 χλμ! Ήδη είχαμε 200 χλμ τρεξίματος και η Σπάρτη φαινόταν όλο και πιο κοντά! Ο σταθμός αυτός βρισκόταν έπειτα από παρατεταμένη ανηφόρα και σε σημείο απροφύλακτο από τον άνεμο και την υγρασία της ατμόσφαιρας. Εκεί νομίζω ότι ήμασταν όλοι κουρασμένοι, αθλητής και πλήρωμα υποστήριξης, μετά τόσες ώρες...
Στον επόμενο σταθμό, τον 32, στο 206,8 χλμ., το "Αλεποχώρι", υπήρχε και μια αθλήτρια του αγώνα, η οποία είχε εγκαταλείψει αρκετά χιλιόμετρα πριν και έπειτα πήρε τη θέση της ως εθελόντρια της διοργάνωσης για να βοηθήσει όσους συνεχίζανε! Όμορφοι άνθρωποι - όμορφες στιγμές!
Η ώρα είχε φτάσει 16:00 κι ο Γρηγόρης ερχόταν πιο αργά και καθόταν όλο και λιγότερο σε κάθε σταθμό που περνάγαμε! Μετά το 32, "Αλεποχώρι", κινηθήκαμε προς τον Σταθμό 33, τη θέση Ραδ. Σταθμός "Ράδιο Πολιτεία" στο 216 χλμ. της διαδρομής. Ο σταθμός αυτός ήταν σε παρακείμενο χωμάτινο χώρο της ΕΟ39 και καθώς νύχτωνε, βλέπαμε τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά με μεγάλες ταχύτητες να περνάνε δίπλα από τους αθλητές που τρέχανε με φακούς κεφαλής και φωσφόριζέ γιλέκα. Η νύχτα πάγωνε από τη χαμηλή θερμοκρασία και αραιά και που, πέφτανε σταγόνες από ψιλόβροχο. Ήταν δύσκολα για όλους μας - πόσο μάλλον για τον ίδιο που είχε υποβάλλει τον εαυτό του σε τέτοια δοκιμασία ψυχής, πνεύματος και σώματος. Βρισκόμασταν 30 χλμ. μακριά από το άγαλμα του Λεωνίδα - η αλήθεια είναι ότι από την αρχή του αγώνα, το άγαλμα του Λεωνίδα, βρισκόταν πάντα 5 μέτρα μακριά μας!
Φτάσαμε στον Σταθμό 34, "Μνημείο Κροκεατών" στο 219, 8 χλμ. της διαδρομής. Εκεί οι εθελοντές παρότι είχαν αναμμένη μια καλή φωτιά, βρισκόταν μέσα στη σκηνή που είχαν στήσει για να προστατευτούν από το κρύο και τη βροχή. Εμείς, πότε πηγαίναμε κοντά στη φωτιά και πότε μέναμε μέσα στο αυτοκίνητο για να ζεσταθούμε!
Σε αυτόν το σταθμό, ο Γρηγόρης άργησε να φανεί, είχε κάνει ήδη σπουδαίες υπερβάσεις όπως τα 218 χλμ που είχε διανύσει μέσα σε ακραίες συνθήκες και είχε υποβάλλει τον εαυτό του σε ένα μαρτυρικό τρέξιμο στα τελευταία χιλιόμετρα. Ήμουν κοντά στη φωτιά και σκεφτόμουν τον μύθο του Προμηθέα (το όνομά του σημαίνει «συνετός», «προνοητικός» και παράγεται από την πρόθεση «προ» και το ουσιαστικό «μῆτις» που σημαίνει σκέψη) και επειδή είχε δώσει τη φωτιά στους ανθρώπους, ο Δίας τον τιμώρησε σε αιώνια βασανιστήρια για την παράβασή του. Ο Προμηθέας ήταν δεμένος σε έναν βράχο και ένας γυπαετός - το έμβλημα του Δία - έτρωγε το συκώτι του μια φορά την ημέρα (στην αρχαία Ελλάδα, το συκώτι θεωρούνταν συχνά η έδρα των ανθρώπινων συναισθημάτων). Το συκώτι του ξαναμεγάλωνε τη νύχτα και ο γυπαετός έτρωγε το συκώτι του την ημέρα.
Ξαφνικά χτυπά το κινητό μου τηλέφωνο, ήταν ο Γρηγόρης που μου είπε πως κρυώνει και πως θα ήταν συνετό να έρθω να τον πάρω με το αυτοκίνητο. Ίσως η μεγαλύτερη υπέρβαση του φίλου μου να μην ήταν τα 220 χλμ τρεξίματος ,σε 36 ώρες, αλλά ότι μας κάλεσε στο τηλέφωνο να πει πως βλέπω τη Σπάρτη αλλά θέλω να σταματήσω. Αφού παρέλαβα τον φίλο μου και άναψα το air-condition του αυτοκινήτου στο τέρμα για να ζεσταθεί, κινηθήκαμε προς τη Σπάρτη για να δούμε το άγαλμα του Λεωνίδα - που ο ίδιος δεν είχα δει ποτέ καθώς ήταν η πρώτη φορά που πήγα στη Σπάρτη!
Στη Σπάρτη, η παρέα των 4 μας, είχαμε βυθιστεί στις προσωπικές μας σκέψεις. Δεν είχαμε καταφέρει να φτάσουμε στο άγαλμα του Λεωνίδα και να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής. Η δικιά μου σκέψη ήταν πως έκανα λάθος που θεωρούσα ότι ήταν ύβρις να τρέξεις μια τέτοια απόσταση.. ύβρις είναι να μην ζεις τη ζωή σου και να τη καταστρέφεις και να την αφήνεις να περνά μπροστά από τα μάτια σου και να ζεις περισσότερο ως ψηφιακή οντότητα παρά στη πραγματικότητα.